Basisschoolkinderen hebben baat bij leren met een sociale robot

Hardop uitleggen wat je leert aan jezelf of aan een ander leidt tot een beter begrip van het onderwerp, zo blijkt uit onderzoek. Maar in situaties waarin je zelfstandig aan het werk bent, is het niet heel intuïtief om iets uit te leggen. Onderzoekers aan de Universiteit Twente ontdekten dat basisschoolkinderen beter kunnen uitleggen wat ze aan het bestuderen zijn door te leren sámen met een robot. Frances Wijnen, één van de betrokken ELAN-onderzoekers: “Uit onze studie mogen we concluderen dat sociale robots potentie hebben om het leren van kinderen op nieuwe en positieve manieren te ondersteunen.”

Een sociale robot zou volgens Wijnen kunnen helpen bij het hardop uitleggen wat je leert terwijl je toch alleen bent. “Tijdens onze studie hebben we de ZENO-robot gebruikt, die in staat is allerlei gezichtsuitdrukkingen te laten zien, te zwaaien, te kijken en te praten. Door zijn sociale gedragingen is Zeno in staat mensen sociaal te ‘triggeren’.” 

Uit de resultaten van de studie blijkt dat kinderen langer uitleggen wanneer ze samenwerken met een robot, dat ze meer relevante informatie benoemen en dat ze meer verbindingen leggen tussen relevante stukken informatie. “Dit is interessant” zegt Frances, “omdat in beide condities (één met de ZENO robot en één met een tablet) de taak en de interactie hetzelfde was.” De kinderen konden in beide condities hun uitleg verbaal geven en de robot en tablet reageerden op dezelfde manier. Toch waren kinderen die samenwerkten met de robot meer gedetailleerd en volledig in hun uitleg. Dit is een indicatie dat ze het onderwerp beter begrijpen.

Welke aspecten van de robot kinderen motiveert om beter uit te leggen, zal nader onderzoek moeten uitwijzen. Deze resultaten wijzen er in ieder geval op dat sociale robots potentie hebben om het leren van kinderen op nieuwe en positieve manieren te ondersteunen. 

Om te bepalen of een sociale robot beter in staat is om kinderen te motiveren uit te leggen wat ze aan het leren zijn, hebben we twee condities met elkaar vergeleken. In de controle-conditie werkten de kinderen met een computersysteem die gecontroleerd werd door een tablet. In de experimentele conditie werkten de kinderen met hetzelfde computersystem, maar nu was dit systeem uitgebreid met de ZENO-robot. De deelnemende kinderen kregen een leertaak waarbij ze gingen onderzoeken hoe evenwicht werkt met behulp van een evenwichtsbalk. Op deze evenwichtsbalk konden de kinderen potjes zetten van verschillend gewicht. Ook kon de afstand tot het middelpunt van de balk worden gevarieerd. Vervolgens werd hen gevraagd om, afhankelijk van de conditie waarin ze zaten, hun bevindingen uit te leggen aan de ZENO-robot of de tablet.

Het onderzoek is uitgevoerd door onderzoekers van de vakgroep ELAN (lerarenopleiding) en de vakgroep HMI van de Universiteit Twente. Het artikel waarin de opzet en resultaten van deze studie worden gepresenteerd is verschenen in het tijdschrift: Transactions on Human-Robot Interaction.