Eerste klinische test met TU/e robot voor microchirurgie succesvol

Foto: Bart van Overbeeke

Supermicrochirurgie – operaties aan vaten met een diameter van 0,3 tot 0,8 millimeter – wordt bemoeilijkt door de trillingen van de hand van de chirurg. Om dit probleem te omzeilen kunnen robots worden ingezet om de chirurg tijdens de operatie te assisteren. Een voorbeeld van een dergelijke robot is MUSA: 's werelds eerste robot voor supermicrochirurgie, mede ontwikkeld door onderzoekers van de Technische Universiteit Eindhoven en TU/e spin-off MicroSure. MUSA is onlangs gebruikt in de eerste klinische studie naar supermicrochirurgie met robotondersteuning ter wereld, die plaats vond in nauwe samenwerking met Maastricht UMC+.  De onderzoekers hebben aangetoond dat het veilig en uitvoerbaar is om bij de behandeling van lymfoedeem met behulp van de MUSA-robot lymfevaten aan te sluiten op bloedvaten.

MUSA is een compact en licht apparaat dat bevestigd kan worden aan een operatietafel, en kan worden geïntegreerd in een operatiekamer zonder dat de opstelling van deze ruimte hoeft te worden aangepast. De robot kan vijf keer zo nauwkeurig opereren als de menselijke hand. Dit is mogelijk door de grotere handbewegingen van de chirurg om te zetten in de kleinere, nauwkeurige bewegingen van de chirurgische instrumenten en de kleine, inherente trillingen van de menselijke hand eruit te filteren. MUSA werd ontwikkeld in nauwe samenwerking tussen onderzoekers aan de Technische Universiteit Eindhoven, TU/e spin-off MicroSure, en plastische chirurgen van Maastricht UMC+ (MUMC+).

Een voorbeeld van een behandeling waarbij robot-geassisteerde microchirurgie uitkomst kan bieden, is de ingreep waarmee lymfoedeem (vochtophoping) in de armen wordt verminderd. Lymfoedeem komt vaak voor na behandeling van borstkanker als de lymfeklieren in de oksel worden verwijderd of bestraald. Vrouwen die lymfoedeem ontwikkelen na borstkankerbehandeling dragen om die reden vaak levenslang armkousen. In sommige gevallen kan lymfoedeem worden behandeld met een lymfoveneuze anastomose (LVA) operatie; een procedure waarbij een verbinding wordt gemaakt tussen de lymfevaten en zeer kleine bloedvaten om het overtollige lymfevocht af te voeren. De diameters van beide vaattypen voldoen aan de criteria voor supermicrochirurgie.

Onderzoekers van MUMC+ onderzochten de veiligheid en haalbaarheid van robot-geassisteerde chirurgie met MUSA door robot-geassisteerde en manuele procedures voor de behandeling van borstkanker gerelateerd lymfoedeem met elkaar te vergelijken. De artsen testten LVA operaties met en zonder ondersteuning van MUSA bij twintig patiënten. Criteria voor de evaluatie van de behandelingen waren de kwaliteit en duur van de operaties, en de score op een lymfoedeem vragenlijst en een lymfoedeem index die één en drie maanden na de operatie werden ingevuld door de patiënt.

De studie bevestigt dat het veilig en uitvoerbaar is om bij de behandeling van lymfoedeem met behulp van de MUSA-robot lymfevaten aan te sluiten op bloedvaten. Uitgebreide vervolgstudies in meerdere centra zijn nodig om de verschillen tussen operaties met en zonder robotondersteuning nader te onderzoeken.